Ithaka

Wanneer je de tocht aanvaardt naar Ithaka,
wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol wederwaardigheden, vol belevenissen.
De Kyklopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon hoef je niet te vrezen,
zulke ontmoetingen zul je nooit hebben op je weg
wanneer je denken verheven blijft, verfijnd
de emotie die je hart en lijf beroert.
De Kyklopen en de Laistrygonen,
de woeste Poseidon zul je niet tegenkomen
wanneer je ze niet in je eigen geest meedraagt,
wanneer je geest hun geen gestalte voor je geeft.

Bid dat de weg lang mag zijn.
Dat er een overvloed mag zijn aan zomerochtenden waarop jij
met zoveel plezier en een hart vol vreugde,
havens voor de eerste maal mag binnenlopen,
en een tijd lang op Fenicische markten mag vertoeven,
om er mooie koopwaar aan te schaffen:
parelmoer en koraal, barnsteen en ebbenhout,
sensuele parfums, vele en divers,
zoveel mogelijk geuren die de zinnen prikkelen;
bezoek Egyptische steden in overvloed,
om er wijs te worden en van geleerden kennis op te doen.

Houd op je reis altijd Ithaka voor ogen.
Daar aan te komen is je ultieme doel.
Verhaast de reis echter in geen geval.
Beter is het deze jaren te laten voortduren,
en, eenmaal oud geworden, bij het eiland Ithaka voor anker te gaan,
rijk geworden van alles wat je onderweg hebt vergaard,
niet in de verwachting dat Ithaka je rijkdommen zal brengen.

Ithaka heeft je immers de mooie reis al bezorgd.
Zonder haar zou je niet op weg zijn gegaan.
Niets anders heeft zij jou te bieden.

En als jij haar tenslotte arm aantreft, heeft Ithaka jou niet bedrogen,
want wijs als jij dan geworden zult zijn van zoveel ervaring,
moet je al begrepen hebben waar Ithaka’s voor staan.

Konstantin Kavafis

Kavafis was een Griekse dichter die rond 1900 leefde. In dit gedicht wordt het eiland Ithaka (het beroemde reisdoel van Odysseus uit het epos van Homerus) als symbool gebruikt voor ‘het einddoel,” ‘het doel wat je wilt bereiken” of ‘iets waar je naar streeft in het leven’.

Kavafis wil met dit gedicht zeggen: het gaat om de reis, niet om het doel. Overhaast je reis niet om je doelen te bereiken, maar besef dat je juist onderweg veel leert. En vergeet niet te leven, terwijl je je doelen najaagt.

Dit is een mooi beeld voor therapie. Natuurlijk stellen we een doel, we willen tenslotte iets bereiken, maar eigenlijk gaat het er vooral om hoe we dat doel bereiken, het gaat om de weg die we gaan.

(schildering van Liane Collot d’Herbois- uit de verhalen van Odysseus)